ธาตุเหล็ก มีในอาหารอะไรบ้าง
ธาตุเหล็ก เป็นแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย มีหน้าที่สำคัญในการลำเลียงออกซิเจนไปยังเซลล์ต่าง ๆ ของร่างกาย ช่วยให้ร่างกายทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ธาตุเหล็กสามารถพบได้ในอาหารทั้งจากพืชและสัตว์ โดยธาตุเหล็กที่พบในเนื้อสัตว์ ตับ เลือด ไก่ และอาหารทะเล (ร่างกายดูดซึมได้ 20-30%) นั้นดูดซึมได้ดีกว่าธาตุเหล็กที่อยู่ใน พืชผัก ธัญพืช ไข่แดง (ร่างกายดูดซึมได้ 3-5%)
ธาตุเหล็ก มีในอาหารอะไรบ้าง และ อาหารที่มีธาตุเหล็กสูง ได้แก่
-
เนื้อสัตว์และเครื่องในสัตว์ เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อไก่ ตับ เลือด เครื่องใน เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่อุดมสมบูรณ์ที่สุด โดยเนื้อสัตว์สีแดง เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ร่างกายดูดซึมได้ดี ส่วนเนื้อสัตว์สีขาว เช่น เนื้อไก่ เนื้อปลา เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ร่างกายดูดซึมได้น้อยกว่า
-
อาหารทะเล เช่น กุ้ง หอย ปลา เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ร่างกายดูดซึมได้ดีเช่นกัน โดยปลาทะเล เช่น ปลาทูน่า ปลาซาร์ดีน ปลาแซลมอน เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่อุดมสมบูรณ์
-
ผักใบเขียวเข้ม เช่น ผักโขม คะน้า ตำลึง ถั่วแขก เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ดีเช่นกัน แต่ธาตุเหล็กในผักใบเขียวเข้มเป็นธาตุเหล็กที่ร่างกายดูดซึมได้ไม่ดีนัก จึงควรรับประทานร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซีสูง เช่น มะเขือเทศ ฝรั่ง ส้ม มะละกอ จะช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้
-
ถั่วเมล็ดแห้ง เช่น ถั่วแดง ถั่วดำ ถั่วเหลือง ถั่วเขียว เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ดีเช่นกัน แต่ธาตุเหล็กในถั่วเมล็ดแห้งเป็นธาตุเหล็กที่ร่างกายดูดซึมได้ไม่ดีนัก จึงควรรับประทานร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซีสูงเช่นกัน
-
ไข่แดง เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ดีเช่นกัน
-
เต้าหู้ เป็นแหล่งธาตุเหล็กที่ดีเช่นกัน
ต่อไปนี้เป็นเมนูอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาโลหิตจางหรือต้องการบำรุงเลือด
- ต้มเลือดหมู เมนูอาหารไทยยอดนิยมที่มีธาตุเหล็กสูงจากเลือดหมูและผักใบเขียว เช่น ตำลึง คะน้า ผักบุ้ง เป็นต้น
- แกงจืดตำลึงใส่ตับ เมนูแกงจืดที่มีรสชาติกลมกล่อม อุดมไปด้วยธาตุเหล็กจากตับ และผักใบเขียว เช่น ตำลึง
- ผัดถั่วงอกกับเลือดหมู เมนูอาหารจานเดียวที่ง่ายและสะดวก อุดมไปด้วยธาตุเหล็กจากเลือดหมู และโปรตีนจากถั่วงอก
- กุ้งผัดถั่วฝักยาว เมนูอาหารจานเดียวที่เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบอาหารทะเล อุดมไปด้วยธาตุเหล็กจากกุ้ง และวิตามินซีจากถั่วฝักยาว
- ไข่ตุ๋นตำลึงหมูสับ เมนูอาหารเช้าหรืออาหารว่างที่มีประโยชน์ อุดมไปด้วยธาตุเหล็กจากตับ และโปรตีนจากไข่
นอกจากเมนูอาหารเหล่านี้แล้ว ยังมีเมนูอาหารอื่น ๆ ที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น
- เนื้อวัวย่าง
- เนื้อไก่ย่าง
- ปลาทูต้มมะนาว
- ปลากระพงนึ่งมะนาว
- ผักโขมผัดไข่
- คะน้าผัดไฟแดง
- บรอกโคลีนึ่ง
- เต้าหู้ผัด
- ถั่วดำต้ม
นอกจากนี้ ธาตุเหล็กยังสามารถพบได้ในอาหารเสริมและเครื่องดื่มบางชนิด เช่น นมเสริมธาตุเหล็ก น้ำผลไม้เสริมธาตุเหล็ก เป็นต้น
การรับประทานธาตุเหล็ก
ควรรับประทานธาตุเหล็กในปริมาณที่เหมาะสม โดยผู้ใหญ่ควรได้รับธาตุเหล็กประมาณ 8 มิลลิกรัมต่อวัน สำหรับหญิงตั้งครรภ์ควรได้รับธาตุเหล็กประมาณ 27 มิลลิกรัมต่อวัน หากรับประทานธาตุเหล็กในปริมาณที่มากเกินไป อาจทำให้เกิดผลข้างเคียง เช่น ท้องผูก คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง เป็นต้น
วิธีเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็ก
การรับประทานธาตุเหล็กร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซีสูง เช่น มะเขือเทศ ฝรั่ง ส้ม มะละกอ จะช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้ โดยวิตามินซีจะช่วยเปลี่ยนธาตุเหล็กที่อยู่ในรูปของเฟอร์ริกให้เป็นเฟอรัส ซึ่งร่างกายสามารถดูดซึมได้ดีกว่า
นอกจากนี้ การรับประทานธาตุเหล็กร่วมกับกรดผลไม้ เช่น น้ำส้มสายชู น้ำมะนาว จะช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้เช่นกัน
ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานธาตุเหล็กร่วมกับอาหารที่มีแคลเซียมสูง เช่น นม นมถั่วเหลือง เต้าหู้ ชา กาแฟ เพราะแคลเซียมจะขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็ก
อาการขาดธาตุเหล็ก
อาการขาดธาตุเหล็ก ได้แก่ อ่อนเพลีย เหนื่อยล้า ใจสั่น หายใจลำบาก เวียนศีรษะ เล็บเปราะหักง่าย ผมร่วง ผิวซีด
หากมีอาการขาดธาตุเหล็ก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม
สรุป
ธาตุเหล็กสามารถพบได้ในอาหารทั้งจากพืชและสัตว์ โดยธาตุเหล็กที่พบในเนื้อสัตว์และอาหารทะเลจะดูดซึมได้ดีกว่าธาตุเหล็กที่พบในผักใบเขียวเข้มและถั่วเมล็ดแห้ง การรับประทานธาตุเหล็กร่วมกับอาหารที่มีวิตามินซีสูงจะช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้