เซโรโทนิน คืออะไร
เซโรโทนิน (Serotonin) เป็นสารสื่อประสาทที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์ ความรู้สึก และการนอนหลับในร่างกายมนุษย์ เซโรโทนินมีผลต่ออารมณ์และความรู้สึกของความสุขและความพึงพอใจ ดังนั้นจึงมักถูกเรียกว่า “สารเคมีแห่งความสุข” สารนี้สามารถส่งเสริมความรู้สึกของความสุข และความเป็นอยู่ที่ดี และมีบทบาทในการควบคุมอารมณ์ การนอนหลับ และการรับรู้ความเจ็บปวด. เซโรโทนินยังมีบทบาทในการควบคุมการทำงานของ ระบบทางเดินอาหาร ระบบหายใจ และระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่นเดียวกับการรับรู้ความเจ็บปวด และการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน การมีระดับเซโรโทนินที่เหมาะสมในร่างกาย จึงสำคัญต่อการรักษาสุขภาพจิต และร่างกายที่ดี
เซโรโทนิน มาจากไหน ร่างกายผลิตได้อย่างไร
ร่างกายสามารถผลิตเซโรโทนินได้จากกรดอะมิโนที่เรียกว่า ทริปโตแฟน (tryptophan) ซึ่งเป็นสารอาหารที่ได้มาจากอาหารที่เรากิน ทริปโตแฟนจะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและเดินทางไปยังสมอง ซึ่งที่นั่นมันจะถูกเปลี่ยนแปลงเป็นเซโรโทนิน ดังนั้น การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยทริปโตแฟน เช่น ไข่ ชีส ตับ ปลา ไก่งวง และถั่วต่างๆ สามารถช่วยเพิ่มระดับเซโรโทนินในร่างกายได้
เซโรโทนินSerotonin มีการผลิตในหลายส่วนของร่างกาย แต่ส่วนใหญ่มาจากสองแหล่งหลักคือ สมองและระบบทางเดินอาหาร:
- ในสมอง: เซโรโทนินถูกสังเคราะห์จากกรดอะมิโนทริปโตเฟน (Tryptophan) ซึ่งเป็นสารอาหารที่ได้จากอาหาร โดยผ่านกระบวนการทางเคมีหลายขั้นตอน สารสื่อประสาทนี้ถูกผลิตในเซลล์ประสาทเฉพาะที่เรียกว่าเนื้อเยื่อเซโรโทนินและจะถูกปล่อยออกมาเพื่อส่งสัญญาณระหว่างเซลล์ประสาท
- ในระบบทางเดินอาหาร: ประมาณ 90% ของเซโรโทนินทั้งหมดในร่างกายถูกผลิตในลำไส้ โดยเซลล์ที่เรียกว่าเซลล์ enterochromaffin ซึ่งเป็นเซลล์ที่อยู่ในเยื่อบุลำไส้ ในส่วนนี้ เซโรโทนินมีบทบาทในการควบคุมการเคลื่อนไหวของลำไส้และการทำงานของระบบทางเดินอาหาร
การได้รับกรดอะมิโนทริปโตเฟนจากอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ปลา ถั่ว และผลิตภัณฑ์จากนม เป็นสิ่งสำคัญในการสนับสนุนการผลิตเซโรโทนินในร่างกาย
เซโรโทนินช่วยอะไร กับร่างกายบ้าง
- ควบคุมอารมณ์: เซโรโทนินมีบทบาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์และช่วยลดความเครียดและภาวะซึมเศร้า
- ปรับปรุงการนอนหลับ: เซโรโทนินช่วยควบคุมวงจรการนอนหลับและส่งเสริมการนอนหลับที่มีคุณภาพ
- ส่งเสริมการย่อยอาหาร: เซโรโทนินที่ผลิตในระบบทางเดินอาหารช่วยควบคุมการเคลื่อนไหวของลำไส้และกระตุ้นการย่อยอาหาร
- บรรเทาอาการปวด: เซโรโทนินมีบทบาทในการลดการรับรู้ความเจ็บปวดในร่างกาย
- ปรับปรุงสุขภาพหัวใจ: เซโรโทนินช่วยควบคุมการหดตัวของหลอดเลือดและส่งเสริมการไหลเวียนของเลือดที่ดี
- เสริมสร้างสุขภาพกระดูก: มีการศึกษาบางชิ้นที่ชี้ให้เห็นว่าเซโรโทนินอาจมีบทบาทในการรักษาความแข็งแรงของกระดูก
การรักษาระดับเซโรโทนินที่เหมาะสมในร่างกายสามารถช่วยเสริมสร้างสุขภาพจิตและร่างกายที่ดี หากมีอาการที่บ่งชี้ถึงการมีระดับเซโรโทนินที่ไม่เหมาะสม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม
อาหารที่สามารถช่วยเสริมสร้าง เซโรโทนินในร่างกาย
- อาหารที่อุดมไปด้วยทริปโตแฟน: ไข่ อกไก่ ปลา โยเกิร์ต ชีส ถั่วลิสง และถั่วเหลือง
- อาหารที่มีวิตามิน B6: อโวคาโด กล้วย มันฝรั่ง และเนื้อสัตว์เช่น ไก่ หรือ เนื้อวัว หรือในวิตามิน บีรวม
- อาหารที่มีแมกนีเซียม: ถั่วเขียว สาหร่ายทะเล และเมล็ดฟักทอง หรือจะเสริมด้วย วิตามินแมกนีเซียม โดยตรง
- อาหารที่มีกรดไขมันโอเมก้า-3: ปลาแซลมอน ปลาทูน่า และถั่ววอลนัท หรือ ในวิตามิน Fish oil ที่มีกรดโอเมก้า3
- อาหารที่มีวิตามิน D: นมและผลิตภัณฑ์จากนม และปลาที่มีไขมันสูงเช่น ปลาแซลมอน และปลาเฮอริ่ง
การรับประทานอาหารที่หลากหลาย และสมดุลซึ่งรวมถึงอาหารเหล่านี้ สามารถช่วยเสริมสร้างระดับเซโรโทนินในร่างกาย และส่งเสริม สุขภาพจิต ที่ดี